Arılar kış boyunca dışarı çıkamazlar ve tüm yaşamlarını, yavru yetiştirmeyi ve ısınmayı kovan içindeki stoklara dayanarak sürdürürler. Bu yüzden kışa girerken kovanda yeterli miktarda doğal bal stoğu olması hayati öneme sahiptir. Stok miktarı, arı ırkına, bölgenin kış uzunluğuna ve koloninin gücüne göre değişiklik gösterir.
Minimum Bal Stok Miktarı Ne Olmalı?
| Bölge Türü | Gerekli Bal Miktarı (kg) |
|---|
| Ilıman bölgeler (Ege, Akdeniz) | 10–12 kg |
| İç bölgeler (İç Anadolu, Marmara) | 15–18 kg |
| Soğuk bölgeler (Doğu Anadolu, Karadeniz yaylaları) | 20–25 kg |
Bu miktarlar kovan başına toplam bal miktarıdır. Arıların 4–6 ay boyunca dışarı çıkamayacağı yerlerde stok miktarı artırılmalıdır.
Balın Dağılımı Nasıl Olmalı?
Yavru alanlarının iki yanında ballı çerçeveler olmalı.
Üst çerçeve sıralarında kışlık bal olmalı.
Arılar küme şeklinde bir yerde durup, kış boyunca yukarı ve yanlara doğru ilerleyerek bal tüketirler. Bu yüzden balın konumu en az miktarı kadar önemlidir.
❗️ Eğer bal sadece ballıkta veya çerçevenin alt köşelerinde birikmişse, arılar ona ulaşamadan açlıktan ölebilir.
Yetersiz Stokta Ne Olur?
Arılar şubat-mart gibi kış ortasında aniden ölür.
Çerçeveler ortasında bal varken ölü arılar görülebilir. Bu, balın erişilemez bir yerde olduğunu gösterir.
Ana arı erken ilkbaharda yumurtlamaya başlayamaz, koloni gelişemez.
Geciken ilkbaharda nektar akımı başlamadan koloni çöker.
✅ Stok Yetersizse Ne Yapmalı?
Doğal balla besleme:
Arı keki ile destekleme:
Özellikle ocak–şubat döneminde bal yetmezse proteinli veya katkısız arı keki verilebilir.
Kek, soğuk havalarda daha risksizdir çünkü şurup gibi nem yapmaz.
Diğer koloniden çerçeve takviyesi:
Kış Hazırlığı Yaparken Dikkat Edilecekler:
Ballı çerçeveler 4–5 taneden az olmamalı.
Balın doğal bal olması gerekir, şeker şurubu ile doldurulan petekler uzun ömürlü değildir.
Kovan içinde küflenmiş, fermente olmuş (ekşi kokan) bal varsa çıkarılmalı.
Arıların yeri değiştirilmeyecekse, erken sonbaharda yeterli stok bırakılmalı.
Kışlık Bal Stoku Takvimi (Zamanlama Önerisi)
| Ay | Yapılması gereken |
|---|
| Ağustos | Bal hasadı sonrası stok kontrolü |
| Eylül | Eksikse şurup beslemesi yapılabilir |
| Ekim | Arı keki ya da çerçeve takviyesi |
| Kasım | Kovan kapanışı ve kış konumlandırması |
| Aralık–Şubat | Dıştan müdahale edilmez, sadece kek eklenebilir |
Özetle:
Kışa güçlü bir koloni ile girmek için sadece arı sayısı değil, bal stoku da kritik önem taşır. Bölgene uygun olarak 12–25 kg arasında bal stoklanmalı, bu bal çerçevelere doğru şekilde dağıtılmalı ve gerektiğinde takviye yapılmalıdır. Unutma: Arı kışın açlıktan değil, stok planlama hatasından ölür.
