Bir sabah kovana yaklaşırsınız, her şey yolundaymış gibi görünür, ama uçuş tahtasında hiç arı yoktur ya da çok azdır. Bu durum özellikle yeni başlayan arıcılar için çok şaşırtıcı ve endişe verici olabilir. “Terk mi etti? Yağmalandılar mı? Oğul mu verdi?” gibi sorular zihni kurcalar.
Aslında arıların kovandan uzaklaşmasının birkaç nedeni olabilir. Bunları iyi analiz etmek, durumu doğru değerlendirmenizi sağlar.
Arıların Kovanı Terk Etme veya Uzaklaşma Nedenleri:
1. Oğul Verme Durumu
Eğer koloni çok kalabalıksa, ana arı yaşlıysa veya kovan içi sıkıştıysa arılar oğul vererek yeni bir koloni kurmak üzere kovandan ayrılmış olabilir.
Belirtileri:
Kovan içinde hâlâ bir miktar arı vardır ama sayıca çok azdır.
Ana arı yüksükleri (özellikle kenar kısımlarda) görünür.
Bal ve polen hâlâ kovanda olabilir ama terk edilmiş gibidir.
Ne yapmalı?
2. Sessiz Ana Değişimi veya Ana Arı Kaybı Sonrası Dağılma
Ana arı öldüğünde veya çiftleşmeye gidip dönemediğinde, koloni bir süre kendi hâline kalır. Eğer yeni bir ana yetiştirilmezse arılar huzursuzlaşır ve çevredeki diğer kolonilere dağılır.
Belirtileri:
Ana arı yoktur ve çerçevede hiç yumurta görünmez.
Arılar sessizleşmiş, sayıca azalmış, motivasyon kaybı başlamıştır.
Ne yapmalı?
3. Yağmacı Saldırısı ve Terk
Kovan savunması zayıfsa (özellikle zayıf kolonilerde) diğer güçlü arılar saldırabilir. Bu durumda arılar savunamayıp kovandan uzaklaşır ya da yağmacılar tarafından öldürülür.
Belirtileri:
Kovan girişinde petek kırıntıları, bal kalıntıları vardır.
Uçuş tahtasında ölü arı birikmiştir.
İçeride bal ve polen tamamen tükenmiştir.
Ne yapmalı?
Hemen giriş deliğini daraltın.
Diğer kovanların uçuş yönlerini değiştirin.
Yağmacılığa karşı kovan yerleşimini gözden geçirin.
4. Tarım İlacı / Zehirlenme
Kovan çevresinde tarım ilacı kullanıldıysa, arılar dışarıda ölebilir. Bu durumda uçuş tahtası boş kalır çünkü arılar dönemez.
Belirtileri:
Kovanda arı sesi yoktur, çerçevelerde arı kalmamıştır.
Kovanda bal olabilir ama işçi kalmamıştır.
Tarlaya yakınsanız aynı anda birkaç kovan da etkilenmiş olabilir.
Ne yapmalı?
İl tarım müdürlüğüne durumu bildirin.
Kovanı başka yere taşıyın.
Zehirli alanlara uçuş yapılmaması için uçuş yönünü değiştirin.
5. Açlık ve Soğuk Stresi
Kış sonu veya erken ilkbaharda yiyecek kalmazsa arılar topluca kovandan çıkar ve geri dönemez. Bu açlıktan dolayı sessiz bir terk davranışıdır.
Belirtileri:
Ne yapmalı?
Erken ilkbaharda koloni kontrol edilmeli, gerekirse şurupla veya kekle desteklenmelidir.
Geçmiş sezon yeterince bal bırakılmamışsa bu bir derstir: kışlık stok önemlidir.
✅ Kovana Yaklaşırken Kontrol Listesi:
| Gözlem | Anlamı |
|---|
| Uçuş tahtası tamamen boş | Terk veya felaket durumu olabilir |
| İçeride arı yok ama bal var | Büyük ihtimalle terk |
| Bal yok, arı yok, kırıntı çok | Yağmalama olmuş |
| Ana arı yok, yumurta yok | Ana kaybı yaşanmış olabilir |
| Petekler bozulmamış, arılar yeni petek örmemiş | Uzun süredir terk edilmiş olabilir |
Özetle:
Arıların kovandan uzaklaşması farklı nedenlere bağlı olabilir. Sessiz terk, oğul, zehirlenme, yağmalama gibi durumları dikkatle analiz ederek doğru müdahale yapılmalıdır. Uçuş tahtası boşsa önce paniğe kapılmadan içerideki durumu dikkatle kontrol edin. Sebebe göre çözüm üretin.
